مقدمه

این میوه بومی چین جنوبی است ولی اصلاح آن در کشور نیوزیلند صورت گرفته و به سایر نقاط جهان گسترش یافته است. در ایران نیز با مشاهده وضعیت نامطلوب بخشی از باغات مرکبات در شمال کشور که در بعضی سالها در اثر سرمای زمستانه از بین می‌روند و دارای عملکرد پائینی هستند، اقدام به انجام مطالعاتی برای یافتن جایگزینی مناسب برای این باغات شد که درنهایت درخت کیوی فروت برای این منظور انتخاب گردید. این میوه نسبت به مرکبات مقاومت بیشتری به سرما داشته و عملکرد آن بالاتربوده و شرایط اکولوژیکی شمال کشور بسیار مناسب کشت این محصول است. با همکاری FAO  درسال ۱۳۵۷  چهار رقم ماده بنام هایوارد، برونو، مانتی و آبوت و دو رقم نر بنام توموری و ماتوا از کشورهای فرانسه و ایتالیا وارد و بعد از انجام تحقیقات لازم درسال ۱۳۶۷  اقدام به تکثیر وتوزیع بین باغداران گردید.

ورود و گسترش کشت این محصول و توجه بیش از حد باغداران برای تغییر کاربری اراضی جهت کشت آن وزارت کشاورزی وقت را به تامل واداشت، زیرا خطر تبدیل باغات مرکبات، شالیزارها و …  درشمال کشور به باغات کیوی فروت وجود داشت لذا وزارت کشاورزی از حمایت این محصول خودداری نموده و با توجه به هزینه بالای احداث یک هکتار باغ کیوی، توسعه کشت این محصول تا حدود زیادی محدود گردید بطوری که تنها باغداران متمول قادر به احداث باغ کیوی هستند.

در این باغات رقم هایواد بدلیل ویژگیهایی نظیر درشتی و یکنواختی میوه، بازار پسندی و خاصیت خوب انبارداری، نسبت به سایر ارقام مورد توجه بیشتری قرار گرفته و حدود ۹۰%  باغات را شامل می‌شود.

اکثر تولید کنندگان کیوی افرادی با سطح سواد و فرهنگ بالایی می‌باشند. لذا بتدریج اقدام به ایجاد چند تشکل با عضویت باغداران نموده‌اند. ایجاد این تشکلها تاثیر بسزایی در روند تولید و صادرات این محصول داشته بطوری که با ایجاد کلاسهای آموزشی و ترویجی اطلاعات باغداران در این زمینه افزایش یافته و درنتیجه عملیات احداث، داشت، برداشت و بازاررسانی این محصول با کیفیت بالایی بانجام می‌رسد. درحال حاضر میزان ضایعات این میوه که ناشی از آ‏فات و بیماریها، شرایط آب وهوایی، مدیریت نامناسب، ضعف سیستم حمل و نقل و سردخانه ها می‌باشـد، حدود ۳۳-۲۴  درصد است. حدود ۹۰% از باغات از روش آبیاری تحت فشار( میکرو جت ) استفاده می‌کنند.

هرساله محصول تولیدی توسط شرکتهای تعاونی خریداری شده بعد از درجه‌بندی و بسته‌بندی به سردخانه منتقل می‌شود. بطور متوسط هرسال ۱۰ هزار تن بطور رسمی و مقدار قابل توجهی نیز بطور غیر رسمی به کشورهای حوزه خلیج فارس و کشورهای آسیای میانه و اروپا صادر می‌شود. مصرف سرانه این محصول در کشور ۵/۰  کیلوگرم می‌باشد.

ترکیبات مختلف در مبوه کیوی( گرم در صد گرم)

گیاهشناسی کیوی:

نام علمی کیوی Actinidia deliciosa از خانوادهActinidiaceae  می‌باشد. کیوی درختی است دو پایه دارای ریشه‌های نسبتاً ضخیم، گوشتی آبدار و سطحی (باید از شخم عمیق در اطراف تنه خودداری نمود)، برگها خزان کننده و قلبی شکل و متناوب، گلها اواخر بهار شکوفا می‌شوند. میوه از اوایل آبان ماه قابل برداشت است و وزن متوسط میوه در ایران۷۰ گرم می‌باشد. این میوه حاوی انواع ویتامینهای A,B,C,E,PP  و همچنین موادی مانند تانن، روی، فسفر، سدیم، پتاسیم و ترکیبات فیبری و … می‌باش. هر ۱۰۰ گرم آن ۳۰۰ میلی‌گرم ویتامین  C  دارد که تقریباً ۲ برابر میزان موجود در مرکبات است.

شرایط آب وهوایی:

کیوی از میوه‌های نیمه‌گرمسیری است که مقاومت آن به سرما بیش از مرکبات است و احتیاج به رطوبت و آب زیادی داشته و به دمای ۱۰ درجه سانتی‌گراد زیر صفر مقاوم است. این درخت سالیانه ۷۰۰۰-۵۰۰۰ مترمکعب آب در هکتار نیاز دارد. رطوبت نسبی ۷۵ %  و ۳۰۰ تا ۴۰۰ ساعت دمای کمتر از ۷ درجه سانتیگراد در فصل خواب جهت تولید میوه ضروری است. در مناطقی که دمای زمستان به کمتر از ۱۲ درجه سانتیگراد زیر صفر برسد پرورش کیوی غیر ممکن است. رشد جوانه‌ها از ۸ درجه سانتی‌گراد بالای صفر شروع شده و این درخت تا ۴۰ درجه سانتی‌گراد را در تابستان تحمل می‌کند. کیوی در خاکهای کاملاً سبک با قابلیت نفوذپذیری مناسب بخوبی رشــد می‌کند و به خاکهای شنی هوموس‌دار نیاز دارد. اسیدیته مناسب آن ۵/۶ –۵/۵  است. این درخت جزء گیاهان حساس و پرتوقع به عناصر خاک است و تغذیه آن باید بخوبی صورت گیرد. برای احداث باغ باید به نسبت ۱ به ۹ از پایه های نر و ماده استفاده نمود تا گرده افشانی بنحو احسن انجام گیرد. تکثیر آن از طریق قلمه و فاصله درختان در شمال ایران ۵×۴ متر در روش صلیبی است و معمولاً‌۵۰۰  درخت در هکتار کاشته می‌شود.

تاریخچه و اهمیت اقتصادی محصول کیوی

کیوی فروت بومی چین بوده و مرکز اصلی آن Actinidia درسلسله جبال جنوب غربی چین است. مناطق انتشار جغرافیائی گونه‌های آن ازسیبری تا جنوب شرقی آسیا و از چین تا ژاپن می‌باشد. در طول قرن اخیر میوه مذکور به ژاپن، روسیه، اروپا، آمریکا و نیوزیلند راه یافته است ولی کشت و کار تجارتی آن بعد ازسالهای۱۹۶۰ توسعه یافته و اینک در سطح وسیعی در نیوزیلند، ژاپن، چین، روسیه، ایتالیا، فرانسه، بلژیک، آلمان، آفریقای‌جنوبی و استرالیا کشت می‌گردد. در ایران منطقه کشت کیوی منحصر به سواحل دریای‌خزر بوده و در سایر مناطق محدودیتهای اقلیمی و  PH خاک تاکنون مانع از گسترش کشت آن شده است.

سابقه کشت کیوی در جهان

روبرت فورتون انگلیسی درسال ۱۸۴۷  در سفر مطالعاتی به کشور چین، کیوی فروت را به عنوان یک میوه خوراکی کشف کرد. در آغاز قرن بیستم(۱۹۰۶) مقداری بذر کیوی از چین به نیوزلند برده شده و توسط باغداری بنام آلکساندر آلیسون مورد کشت قرار گرفت. درختان کیوی حاصل از بذرهای مذکور درسال(۱۹۱۰) به بار نشستند و تمام ارقام کنونی کیوی در دنیا  غیر از چین حاصل درختان مذکور است. باغداران نیوزیلندی پس از آنکه متوجه منافع اقتصادی آن شدند، اقدام به اصلاح روشهای باغداری و توسعه ارقام و کولیتواریهای آن شدند و درسال ۱۹۴۰ وقتی که تعداد زیادی از باغهای کیوی به محصول اقتصادی رسیدند، اهمیت کشت و کار آن بیشتر ظاهر گردید و از آن تاریخ تولید کیوی درنیوزلند بسرعت توسعه یافته است. دو نفراز کسانیکه در این زمینه بیش از همه کوشش کرده وبه موفقیتهای قابل توجهی دست یافتند بنامهای Hayward Wright, Bruno just  می‌باشند که نسبت به پرورش و تکثیر دو واریته مهم کیوی که هم اکنون بیشترین سطح زیر کشت باغهای کیوی را تشکیل می‌دهند اقدام نمودند که با سم خود آنها هایوارد و برونو نامگذاری شده و شهرت جهانی یافتند. میوه کیوی حدودا‌ً‌ درسالهای ۱۸۴۷  به اروپا و سپس به آمریکا راه یافت که ابتدا جنبه زینتی داشته است.

سابقه کشت کیوی در ایران :

برای اولین بار درسال ۱۳۴۷ آقای مهندس ابراهیمی در یکی از ویلاهای دره‌پشته رامسر دو اصله نهال کیوی را مشاهده نموده و تحت نظر قرارداد، سال بعد درخت ماده کیوی به بار نشست و اولین نمونه میوه آن ظاهر گردید. در زمستان همان سال یعنی بهمن ماه ۱۳۵۰ سرمای سخت و برف سنگین مازندران را فراگرفت که خسارات زیادی به درختان مرکبات وارد کرد ولی هیچگونه لطمه‌ای به دو اصله درخت کیوی وارد نیامد. مقاومت درختان مذکور در مقابل سرمای طولانی وغیر منتظره متخصصین و کارشناسان باغبانی وزارت کشاورزی را متوجه سازگار بودن میوه مذکور در منطقه مازندران نمود. کارشناسان FAO نیز درسال ۱۹۷۷ ( ۱۳۵۶ ه . ش ) طی گزارشی تحت عنوان طرح جامع تحقیقاتی باغبانی ایران توصیه نمودند که برای منطقه شمال ایران علاوه بر مرکبات بایستی محصول مناسب دیگری نیز در نظر گرفته شود تا درسالهائی که سرما به مرکبات صدمه میزند آن محصول بتواند تا حدودی جبران زیانهای وارده را بنماید و درهمان گزارش گیاه کیوی را برای این مقصود مناسب دانسته و ضمن معرفی ،لزوم انجام تحقیقات و بررسی در این زمینه را یاد آوری نمودند.

در سالهای ۱۳۵۶  و ۱۳۵۷  موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر با همکاری سازمان خوابار جهانی FAO  نسبت به وارد کردن واریته های اقتصادی کیوی از فرانسه و ایتالیا اقدام کرد که در ایستگاه کشاورزی رامسر غرس گردید. این ارقام عبارتنـــد از پایه های ماده Haywad , Bruno, Abbott, Monty وهمچنین دو پایه نر Tomuti, Matua  که منشاء و مبداء باغهای کیوی در ایران می‌باشند. از سال ۱۳۶۰ پرورش کیوی در سطح بزرگ در کشور آغاز گردید و توسعه کشت آن همچنان ادامه دارد. از سال ۱۳۶۳  تکثیر و توزیع نهال کیوی بین متقاضیان توسط بخش خصوصی آغاز شد و از سال ۱۳۶۶  بمنظور هماهنگی و افزایش کیفیت و کمیت میوه تولیدی تشکلهایی با عضویت باغداران کیوی تشکیل گردید. محصول کیوی بتدریج از سال ۱۳۶۷ وارد بازارهای داخلی شد.

اهمیت اقتصادی باغات کیوی

بطور کلی، بخش باغبانی از ظرفیتهای تولیدی و صادراتی فراوانی برخوردار است و می‌تواند درسازمان تجارت جهانی WTO  حرفی برای گفتن داشته باشد. در حال حاضر حدود ۱۵ هزار خانوار به کشت‌وکار کیوی اشتغال داشته و درصورت ایجاد صنایع تبدیلی  میزان  اشتغال وارزآوری این محصول افزایش خواهدیافت. این بخش مزیت نسبی قابل قبولی نسبت به سایر بخشهای تولیدی نظیر زراعت، محصولات دامی و حتی صنعت دارد. در زمینه باغبانی قدرت، رقابت بسیار بالا بوده و محصولاتی نظیرگردو، فندق،  بادام، ‌پسته، زیتون و غیره با بهره گیری از تفاوت اقلیم، تنوع ژنتیکی و نیروی کار نسبتاً ارزان قیمت از یک طرف و تقاضای بازار جهانی و بالا بودن قیمت این محصولات در جهان، این امکان را به بخش باغبانی می‌دهد که بسادگی در بازارهای جهانی با محصولات مشابه به رقابت بپردازد و با این پشتوانه به توسعه آن در کشور کمک کند. میوه کیوی نیز در ردیف محصولات فوق الذکر قرار گرفته و میتواند در ارزآوری، اشتغال، سلامتی جامعه نقش بسزایی داشته باشد. قابل ذکر است که  از لحاظ حجم تولید کیوی مقام چهارم جهان و درنیمکره شمالی در مقام دوم بعد از کشور ایتالیا قرار گرفته است. از نظر صادرات نیز ششمین کشور صادرکننده در جهان می‌باشد. تقاضای مردم جهان برای خرید کیوی، سالیانه ۴ میلیون تن است، در صورتی که تولید آن در دنیا فقط ۸۰۰  هزار تن است،  یعنی فقط به ۲۰ %  از تقاضای جهان پاسخ داده می‌شود،  بنابراین هنوز امکان زیادی برای ورود به بازارهای جهانی وجود دارد.

امروزه کیوی کالایی کاملاً‌ اقتصادی تلقی می‌شود و در مقایسه با سایر محصولات کشاورزی که در شرایط آب وهوایی مشابه کیوی در کشور کشت می‌شوند (نظیر برنج و مرکبات) بازدهی اقتصادی بالایی دارد و این امکان نیز وجود دارد که بتوانیم سالانه یک میلیارد دلار ارز برای کشور حاصل کنیم. این میوه در ایران نسبت به سایر کشورها از طعم خوبی برخوردار بوده و به لحاظ استفاده کم از سموم شیمیایی (کشت ارگانیک) و همچنین از نظر زمان برداشت محصول درصورت رعایت استانداردهای بسته‌بندی وافزایش توان حمل و نقل کشور می‌تواند جایگاه خود را در بازارهای جهانی مستحکم نماید.

وضعیت تولید محصول کیوی در ایران :

این میوه در ایران از سال ۱۳۴۷  مورد توجه قرار گرفته و بعد از انجام تحقیقات مقدماتی توسط ایستگاه تحقیقات کشاورزی رامسر، بدلیل داشتن مقاومت بیشتر به سرما نسبت به مرکبات در شمال ایران بعنوان جایگزینی برای مرکبات تائید گردیده و بعد از ورود ارقام انتخاب شده و مناسب از کشورهای ایتالیا و فرانسه بنامهای هایوارد، ‌برونو، آبوت، ‌مانتی و ارقام نر توموری و ماتوا درسال ۱۳۶۳  عملاً بصورت تجارتی مورد توجه قرار گرفت. درحال حاضر این میوه درسه استان مازندران، گلستان و گیلان در حاشیه دریای خزر و اراضی مناسب کشت شده و هرساله بر سطح آن افزوده می‌شود.

مناطق مستعد کشت در کشور :

درحال حاضر تنها قسمت کوچکی ازسواحل بحر خزر که از آستارا تا ساری را در برمی‌گیرد برای استقرار باغهای کیوی شرایط مساعدی دارند. شرایط مذکور نه تنها مربوط به وضعیت عوامل جوی از قبیل درجه حرارت، رطوبت نسبی، ارتفاع و پراکنش بارندگی است بلکه PH  خاک نیز در این ارتباط نقش مهمی دارد زیرا تنها در این نوار است که خاکها تا حدودی اسیدی یا خنثی بوده و برای رشد و پرورش کیوی مناسب است. لذا گسترش باغهای کیوی درسالهای اخیر در همین محدوده بوده و درسایر مناطق ازجمله گیلان سطح کشت ناچیز می‌باشد. به این ترتیب محل استقرار باغهای کیوی با ارقام فعلی باشرایط طبیعی انطباق کامل داشته و تنها درصورت در اختیار داشتن ارقام جدیدی که شرایط مختلف آب وهوایی را تحمل نمایند، امکان گسترش کشت در سایر مناطق نیز خواهد بود.

پراکنش و سطح زیرکشت، تولید و عملکرد محصول کیوی :

با توجه به تحقیقات انجام گرفته، شرایط آب وهوایی و خاکی مناسب برای کشت این محصول فقط در استانهای شمالی کشور، مازندران، ‌گیلان و گلستان فراهم است و در سایر استانها بدلیل رطوبت نسبی کم، سرمای زمستان و بالا بودن PH  خاک کشت این محصـــول امکان پذیر نمی‌باشد.

طبق آمارنامه وزارت کشاورزی درسال ۱۳۸۷ سطح زیر کشت، میزان تولید وعملکرد این محصول در استانهای فوق الذکر بشرح جدول زیر است :

ماخذ : آمار نامه وزارت جهاد کشاورزی

سیمای کلی باغات کیوی

درجه بندی فنی باغات کیوی

با توجه به اینکه ورود ارقام کیوی در کشور تحت نظارت موسسه تحقیقات نهال و بذر کشور با هماهنگی FAO انجام گرفته است،  لذا از بدو ورود و انتشار در سطح باغات روشهای کاشت و داشت و برداشت نیز ترویج داده شده است. این امر تاثیر مثبتی بر تولید این محصول داشته و بنابراین درحال حاضر ۹۰ %  از باغات کیوی با استفاده از روشهای صحیح مستقر گردیده و میتوان گفت که درجه ۱ می‌باشند.

پایه های درخت کیوی :

در نیوزیلند ابتدا جهت بدست آوردن ارقام جدید از طریق بذر به تکثیر وتولید نهال کیوی اقدام گردیده و سپس از بین نهالهای بدست آمده، ارقام پرمحصول با کیفیت خوب انتخاب و تکثیر گردید. با توجه به اینکه  نهالهای تولید شده از طریق بذر دارای تفرق صفات زیادی هستنـــد و میوه‌های نامرغوب تولید می‌نمایند، بعلاوه چون اختلاف ظاهری مشهودی بین نهالهای بذری نر و ماده وجود ندارد و تا سال ششم یا هفتم قابل تشخیص نمی‌باشد لذا تکثیر از طریق بذر مشکلاتی را ایجاد می‌نماید. ساده ترین روش استفاده از قلمه برای تکثیر نهال کیوی می‌باشد.

برای بدست آوردن یک نهال ریشه‌دار درصورت استفاده از قلمه غیرخشبی با روش مه‌پاش در تابستان سه ماه وقت لازم است و هرگاه قلمه خشبی در زمستان زده شود ۶ ماه طول می‌کشد، در حالیکه دستیابی به نهال پیوندی بر روی بذر حداقل یکسال و نیم طول می‌کشد. بعلاوه نهالهای حاصله از قلمه همگی از نظر صفات کیفی وکمی مشابه رقم مادری بوده و تفرق صفات نخواهند یافت. یکنواختی نهالهای حاصله، ‌هزینه کمتر عملیات، زمان کم، آموزش آسان روش کار و جدا کردن فوری پایه های ماده از نر همگی از محاسن تکثیر با قلمه نسبت به روش پیوند یا بذر است. بنابراین در مورد کیوی پایه خاصی مورداستفاده قرار نگرفته بلکه هریک از ارقام بروش قلمه گیری براحتی تکثیر می‌شوند.

 ارقام کیوی فروت موجود :

درختان کیوی دو پایه بوده و دارای بوته‌های نر وماده هستند. ارقام کیوی فروت موجود نتاج نهالهائی هستند که درسال ۱۹۱۰  در نیوزیلند به بار نشستند. در آن سال نهالهای بسیار زیادی از تکثیر غیرجنسی بدست‌آمد که ازبین آنها بهترین ارقام انتخاب شده، سپس درداخـــــل توده‌های مذکور بررسیهایی بعمل آمد و مشخصات آنها تعیین و بالاخره اسامی آنها بصورت قطعی اعلام شد (Mouat,1958)، ارقام تجارتی مهم ماده عبارتند از: آبوت، آلیسون، برونو، هایوارد و مونتی و ارقام نر ماتوا و توموری. بعلت نزدیکی ژنتیکی ارقام کیوی‌فروت، اختلاف صفات آنها خیلی کم است، بنحوی که از نظر شکل ظاهری یا مشخصات ساقه، شاخه و برگ قابل تشخیص نیستند، گل دادن و باروری آنها نیز دقیقاً متمایز نیست.

 ارقام نر

درختان کیوی دو پایه بوده و دارای بوته‌های نر و ماده است. روی این اصل تعدادی از ارقام نر در دنیا بمنظور بهره‌گیری بیشتر مورد بررسی قرار گرفته و دو رقم از آنها با در نظر گرفتن کلیه شرایط اقلیمی مناطق پرورش و نوع ارقام ماده، بهتر از سایر ارقام تشخیص داده شده و انتخاب گردیده اند که عبارتند از:

ماتوا Matua   :

در این رقم پرزهای پایه گل‌آذین بلند و گلها بصورت گروهی و معمولاً سه‌تائی اوایل فصل ظاهر می‌شود و دوام گلهای آن از سایر ارقام نر طولانی‌تر است. این رقم تلقیح کننده خوبی برای ارقام ماده زودرس و متوسط‌رس است و در نتیجه در مناطق تولید کیوی مورد استفاده زیادی است. همچنین این رقم از قدرت گرده‌دهی خوبی برخوردار است.

توموری Tomuri  :

در این رقم پرزهای پایه گل‌آذین بلند و گلها بصورت گروهای پنج‌تائی بوده و دیرتر از رقم ماتوا گل می‌کند، ‌در نتیجه این رقم برای تلقیح واریته هایوارد که نسبتاً دیرگل اس ، مناسب می‌باشد.

 ارقام ماده :

آبوت Abbott  :

این رقم زود گل و زودرس بوده و پرمحصول می‌باشد. شکل میوه استوانه‌ای و اندازه آن متوسط و نسبت به دو رقم هایوارد و برونو کوچکتر بوده و روی آنرا پرزهای متراکمی پوشانده است که در موقع برداشت و حمل و نقل قسمتی از آنها ریزش می‌کند. طعم میوه خیلی شیرین بوده و میزان اسید اسکوربیک در آن نسبت به سایر ارقام غیر از آلیسون کمتر است و بخاطر صفات مذکور مورد علاقه تولیدکنندگان قرار دارد. وزن متوسط آن ۵۸  گرم، طول ۷، عرض ۴ سانتی‌متر در شمال ایران ثبت شده است.

آلیسون Alisson  :

این رقم شباهت زیادی به رقم آبوت دارد با این تفاوت که میوه آن کمی پهن تر است، یعنی عرض آن نسبت به طول بطور نسبی بیشتر است.گلبرگهای رقم آلیسون در کنار هم بخوبی قرار گرفته‌اند که قسمتی از هر گلبرگ، گلبرگ مجاور را می‌پوشاند وحاشیه مجعد دارند. اسیداسکوربیک آن در حد پائینی است. از آنجا که میزان تولید آن زیاد نیست، بیشتر به عنوان پایه برای تکثیر سایر ارقام کیوی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رقم اولین واریته وارده به ایران بوده و وزن میوه آن حدود ۵۰ گرم است. در شمال ایران بسیار زودرس بوده و اواسط مهرماه قابل برداشت می‌باشد.

برونو Bruno :

این رقم درسال ۱۹۲۰ توسط شخصی بنام Bruno  بدست آمده است. میوه رقم برونو از میوه سایر ارقام کیوی بخاطر شکل کشیده آن که در طرف دم میوه باریکتر می‌شود بخوبی قابل تشخیص است. طول میوه در این رقم زیاد و رنگ آن قهوه‌ای تیره و پرزهای خیلی متراکم وکوتاه و زبر دارد. بیشترین اسید اسکوربیک را در میان ارقام کیوی دارد. باردهی آن خیلی زیاد است و میوه آن برای تهیه مربا، ژله و کمپوت مناسب‌تر است زیرا پوست‌گیری آن در آب سرد بخوبی و بدون لک انجام می‌شود.

بعلت مقاومت زیادی که به سرما دارد وفراوانی میزان محصول اخیراً بیشتر مورد توجه باغدارن کیوی در اطراف ساری قرار گرفته است. وزن متوسط میوه این رقم در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رامسر ۷۲ گرم، طول ۷ و عرض ۳/۴ سانتی‌متر گزارش شده است.

هایواردHayward  :

رقم Hayward  بطور تصادفی توسط باغداری به همین نام بدست آمده و درسال ۱۹۳۴ در کالیفرنیا مورد کشت و کار قرار گرفته و بنام ایستگاه پرورش نهال آن chico نامیده شده است و محبوبترین واریته کیوی در تمام مناطق تولید است که علت آن بزرگ بودن اندازه میوه، شکل تخم مرغی و کیفیت انبار مانی بالای آن است. میوه پهن و قطور است یعنی نسبت عرض به طول آن زیاد است. ازنظر عطر و طعم نیز بهتر از ارقام دیگر بوده مقدار قند و اسید اسکوربیک آن بالا است. نسبتاً دیر گل و پرمحصول بوده و بعنوان یک رقم صادراتی پرورش می‌یابد. بنابراین به ارقام گرده دهنده دیر گل نیاز دارد که به تعداد کافی درکنار آن غرس شده باشند. وزن متوسط آن درنیوزیلند تا ۱۰۰ گرم گزارش گردیده ولی در ایران حدود ۸۴ گرم با طول ۷/۷  و عرض ۶/۴  سانتی متر گزارش شده است.

مانتی Monthy

این رقم از نظر شکل ظاهری شبیه آبوت و نسبت به ارقام فوق الذکر دیر گل تر است. درختان رقم مانتی میوه زیادی تولید می‌کنند، بنابراین نیاز مبرمی به تنک کردن دارند. طعم این میوه بعلت بالا بودن اسید استیک ترش است و به همین علت کمتر مورد علاقه باغداران شمال ایران قرار گرفته است. وزن متوسط آن در ایران ۶۸ گرم با طول ۸/۶ وعرض ۳/۴ سانتی متر گزارش شده است.

نظامهای بهره‌برداری رایج باغات میوه کیوی:

مراکز پراکندگی باغات کیوی‌فروت در نقشه پیوست مشخص گردیده است، همانطور که در این نقشه دیده می‌شود، باغات کیوی در سه استان شمالی کشور یعنی استانهای مازندران، گیلان و گلستان پراکنده می‌باشند. در سایر مناطق کشور بدلیل محدودیتهای آب وهوایی امکان کشت این محصول فراهم نیست. در ۹۰% از باغات رقم هایوارد کشت شده است. طبق بررسیهای انجام گرفته توسط سازمان‌جهادکشاورزی استان‌مازندران حــدود ۷۰-۶۰ درصد سطح زیر کشت کیوی‌فروت در این استان از باغهای با تعداد کمتر از ۲۰۰ اصله درخت تشکیل شده و ۳۰%  این درختان در حیاط و باغچه منازل کشت شده‌اند.

سطوح مکانیزاسیون باغات میوه کیوی:

تاریخچه ورود این میوه به کشور ونحوه گسترش کشت آن نشان می‌دهد که، این میوه با هماهنگی سازمان تحقیقات با FAO  وارد ایران شده و بعد از تحقیقات مقدماتی برای بررسی امکان کشت و جایگزینی باغات مرکبات درجه ۳ ، توسعه یافته است. به همین دلیل به همراه ورود و توسعه این میوه دستورالعمل مناسب آن نیز به باغداران ارائه و آموزش داده‌شده‌است. اکثر تولید کنندگان کیوی افرادی با سطح سواد و فرهنگ بالایی می‌باشند و با توجه به بالا بودن هزینه احداث، تنها باغداران متمول قادر به احداث باغ کیوی هستند، این امر تاثیر مثبتی در وضعیت باغات کیوی از نظر مکانیزاسیون داشته است، بطوری که بیش از ۹۰% سطح زیرکشت کیوی فروت را باغاتی تشکیل می‌دهند که دراحداث و نگهداری آنها اصول فنی و عملیات بهزراعی کاملاً‌رعایت شده و درجه یک می‌باشند.

وضعیت تغذیه باغات کیوی

بهترین نوع خاک برای رشد کیوی خاکهای شنی هوموس‌دار است و بعلت رشد رویشی فراوان و باردهی زیادی که دارد بسیار پرتوقع به عناصر غذایی می‌باشد. سیستم ریشه این درختان بسیار گسترده بوده بطوریکه در باغهای میانسال ریشه‌ها ممکن است کاملاً ‌همپوشانی داشته باشند. درصد زیادی از ریشه‌های درختان در نزدیکی سطح زمین انتشار دارند،  نحوه کوددهی باغها در انتشار ریشه نیز تاثیر داشته و در باغهایی که کود در تمام سطح باغ پخش می‌شود ریشه‌ها نیز گسترده تر از باغهایی است که کود در پای درختان داده می‌شود. بایستی حداقل ۵۰%  سیستم ریشه دسترسی به عناصر غذایی را داشته باشند تا نیاز غذایی درختان تامین شود، بنابراین بهتر است کوددهی در پای درختان انجام گیرد. در شمال ایران بکاربردن مخلوط کود دامی پوسیده و ماسه بادی به نسبت مساوی بهترین نتیجه را در پرورش این میوه داشته است. کیوی به  PH ، ۵/۶  – ۵/۵  نیاز دارد. اصولاً خاکهای ایران تماماً اسیدی ضعیف تا قلیایی شدید بوده و فقط منطقه بخصوص در شمال ایران از رامسر تا لاهیجان دارای PH  پائین می‌باشد که اختصاص به کشت چای دارد، لذا درباغات کیوی ایران بایستی از کودهایی که باعث بالا رفتن PH  خاک و درنتیجه نامناسب‌شدن خاک برای کیوی می‌شود،  خودداری نمود.

برای ارائه توصیه‌های کودی بایستی اقدام به نمونه برداری وتجزیه خاک و برگ نمود. مناسبترین زمان برای تهیه نمونه‌های برگی چند هفته بعد از بازشدن جوانه‌های برگی است. درختان کیوی‌فروت بارده هرساله مقدار زیادی از سه عنصر ازت، پتاسیم و کلسیم در مقایسه با عناصر فسفر، منیزیم و گوگرد جذب می‌نمایند. درجدول زیر میزان سالیانه جذب عناصر توسط میوه در باغی با تولید ۲۵ تن درهکتار ارائه گردیده است.

میزان جذب سالیانه عناصر در یک باغ کیوی با تولید ۲۵ تن درهکتار

تحقیقات نشان داده است که بیشتر از ۶۵% جذب سالیانه عناصر غذایی توسط برگها ، در ده هفته اول رشد درختان انجام می‌شود، لذا کوددهی مناسب در زمان شروع رشد درختان بسیار اهمیت دارد. مقدار سالیانه کود مصرفی بستگی به موقعیت منطقه، نوع خاک، سن درختان، نحوه هرس، میزان رشد و باردهی درختان دارد. مقدار کود لازم برای یک هکتار بـــــاغ کیوی با خاک متوسط بشرح زیر است:

سال اول : ۲۵- ۲۰  کیلوگرم ازت) ۲۵- ۱۰۰ کیلوگرم سولفات آمونیم یا ۴۵ کیلوگرم اوره) که درسه تا چهار مرحله داده شود.

سال دوم :۶۰- ۵۰ کیلوگرم ازت (۲۹۰- ۲۴۰ کیلوگرم سولفات آمونیم یا۱۰۰ کیلوگرم اوره )

۲۵- ۲۰ کیلوگرم فسفر (۱۲۰- ۹۵ کیلوگرم فسفات آمونیوم )

۳۵- ۳۰ کیلوگرم پتاسیم ( ۶۰  کیلوگرم سولفات پتاسیم )

سال سوم : ۱۰۰- ۸۰ کیلوگرم ازت ( ۵۰۰- ۴۰۰ کیلوگرم سولفات آمونیوم )

۴۰-۳۰ کیلوگرم پتاسیم ( ۱۳۰-۱۰۰ کیلوگرم سولفات پتاسیم )

پتاسیم در مقایسه با دوعنصر دیگر( ازت و فسفر) باید براساس نیاز درخت و باروری آن محاسبه و بکاررود. بتدریج از سال سوم تا سالهای ۷ و ۸ که باروری به حد اعلای خود می‌رسد ۱۴۰- ۱۲۰ کیلوگرم ازت(۶۵۰ کیلوگرم سولفات آمونیوم)، ۵۰ کیلوگرم فسفر(۲۴۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم) و ۸۰-۷۰ کیلوگرم پتاسیم(۱۴۰ کیلوگرم سولفات دوپتاس) به هر هکتار از باغ داده می‌شود. چنانچه رشد درختان زیاد باشد مقدار ازت را به ۲۵۰-۲۰۰ کیلوگرم(۱۰۰۰ کیلوگرم سولفات آمونیم)، مقدار فسفر را ۱۵۰-۱۰۰ کیلوگرم(۲۵۰ کیلوگرم فسفات آمونیوم) و پتاسیم را به ۲۰۰-۱۵۰  کیلوگرم(۳۵۰  کیلوگرم سولفات پتاسیم) می‌توان افزایش داد. کودهای فسفر وپتاس را بهتر است یکبار در سال وآن هم در پائیز یا زمستان بکار برد ولی کود ازته باید درسه مرحله استفاده شود به ترتیب که اولین مرتبه ۱۵ روز پس از شروع رشد گیاه، دومین مرتبه پس از گل دادن درختان و سومین بار در شهریورماه.

 آبیاری و روشهای مرسوم آن :

این درخت بومی مناطق پرباران چین بوده و با توجه به رشد رویشی زیاد آن ، نیاز بالایی به آب داد. تنش آبی بخصوص در فصل تابستان، اندازه میوه و عملکرد آنرا کاهش می‌دهد. حدود ۱۵۰۰  میلی متر باران در سال با پراکنش مناسب برای رفع نیاز آبی کیوی‌فروت کافی است. درصورتی که درفصل تابستان بارندگی به اندازه کافی نباشد بایستی نسبت به آبیاری جهت تامین نیاز درختان اقدام نمود. مقدار آب خالص مورد نیاز و نیاز خالص آب آبیاری(بدون احتساب راندمان) در مناطق عمده کشت کیوی درکشور(برحسب مترمکعب درهکتار) توسط موسسه تحقیقات خاک و آب تهیه شده است، در جدول زیرارائه گردیده است.

فواصل و تعداد آبیاری بستگی به ظرفیت نگهداری خاک، میزان بارندگی، رطوبت نسبی و درجه حرارت هوا دارد. آبیاری نهال کیوی از زمان احداث باغ تا ۲ سال اول بخصوص در خاکهای کم عمق اهمیت زیادی دارد. زیرا نهالهائی که از قلمه حاصل شده است سطح برگ زیادی داشته و بنابراین نیاز فراوانی به آب دارند. خاک اطراف ریشه بایستی دائماً مرطوب باشد. آبیاری بایستی بمقدار کم و کوتاه مدت انجام گیرد تا آب ماندگی در پای درخت ایجاد نشده و برگهای گیاه پژمره نشوند.

سیستمهای مختلف از قبیل آبیاری کرتی، نشتی، بارانی و قطره‌ای را می‌توان در باغات کیوی فروت پیاده نمود ولی مناسبترین روش استفاده از آبیاری قطره‌ای یا میکروجت است که در این صورت آب بتدریج به مقدار کم در اختیار گیاه قرار گرفته، خاک سلـــه نمی‌بندد و رشد علفهای هرز نیز محدود می‌شود، علاوه بر آن در مصرف آب نیز صرف جویی بعمل آمده و می‌توان برای دادن کودهای شیمیایی نیز استفاده نمود. درایران ۹۰%  از باغات از سیستم آبیاری تحت فشار استفاده می‌نمایند.

مقدار آب خالص مورد نیاز و نیاز خالص آب آبیاری(بدون احتساب راندمان ) در مناطق عمده کشت کیوی در ایران

• نیاز آبی مناطقی که در جدول وجودندارد با استفاده از تشابه اقلیمی قابل برآورد میباشد .

*   در روشهای آبیاری که در آنها کل سطح باغ خیس میشود .

** درروشهای آبیاری که در آنها قسمتی از سطح باغ خیس.

منبع : کتاب ( برآورد آب مورد نیاز گیاهان عمده زراعی و باغی کشور ) ، موسسه تحقیقات خاک و آب

آفات، بیماریها و علفهای هرز :

کیوی در مقایسه با سایر درختان نیمه گرمسیری  با آفات و بیماریهای کمتری مواجه بوده و خسارت زیادی از این نظر متحمل نمی‌شود. در چند سال اخیر که از ورود آن به ایران می‌گذرد تنها یک نوع شپشک‌نقره‌ای شبیه شپشک‌توت آن را مورد حمله قرار می‌دهد که بوسیله کفشدوزکی در طبیعت پارازیته می‌شود. برای مبارزه با آفت شپشک در صورت آلودگی شدید باغات  می‌توان از سموم شیمیایی در فصل زمستان استفاده نمود. از بیماریها نیز فقط پوسیدگی ریشه‌ها ناشی از کشت آن در زمینهای سنگین میتوان نام برد در صورتیکه این نهال در زمینهای سبک کشت گردد این مشکل رفع می‌شود. از آفات مهم دیگر آن در شمال ایران حمله پرندگان به میوه‌ها بعد از ریزش برگها از اول آذرماه است که باعث سوراخ شدن میوه‌ها می‌گردد. بنابراین نگهداشتن این میوه‌ها بر روی درخت بعد از آذرماه توصیه نمی‌گردد.

علفهای هرز در شمال ایران از مشکلاتی است که در باغات کیوی دیده می‌شود و درصورتیکه در آبیاری باغات از روش قطره‌ای استفاده شود این مشکل تاحدودی کمتر خواهد بود. همچنین با رشد درختان کیوی و رسیدن به حداکثر پوشش باعث ایجاد سایه در سطح خاک شده و رشد علفهای هرز را محدود می‌کند.

عمده ترین آفات و بیماریهای شایع درباغات کیوی ایران عبارتند از :

۱- شپشک توت Scales Pseudolocapis Pantagona    ، روی شاخه ها و میوه ظاهرمی‌شود.

۲- Botrytis sp.    ، در سردخانه ها باعث پوسیدگی میوه ها می شود .

۳- Pseudomona sp.   ، باعث سوختگی جوانه ها و گلها می‌شود .

۴- Fussarium   ، باعث سوختگی ریشه می شود.

۵- Sclerotinia ، غنچه های گل ، برگها و میوه درخت را مورد حمله قرار می‌دهد .

۶- نماتدها، باعث ایجاد غده‌هایی در ریشه شده و رشد گیاه محدود می‌شود.

برداشت محصول کیوی :

درختان کیوی معمولاً ۴-۳  سال بعد از کاشت در زمین اصلی میوه‌دهی خود را آغاز می‌نمایند و در ۱۰- ۸ سالگی به باردهی کامل می‌رسند. میزان محصول کیوی می‌تواند به طور متوسط حدود ۲۵ تن در هکتار برسد ولی در بعضی شرایط ۵۰ تن در هکتار نیز برداشت گردیده است. این میوه قبل از رسیدن کامل برداشت می‌شود و با توجه به بررسیهای و منابع علمی موجود بریکس میوه کیوی هنگام برداشت بایستی حداقل ۲/۶  درصد و سفتی بافت میوهIbf   ۱۴  باشد و بهترین درجه بریکس جهت ایجاد طعم و مزه مناسب ونگهداری در سردخانه ۷ تا ۹ درصد می‌باشد، این درجه بریکس زمانی حاصل خواهد که حدود ۱۷۰ – ۲۲۰ روز از مرحله تمام گل گذشته باشد. میزان درجه حرارت مورد نیاز میوه کیوی رقم هایوارد از زمان تمام گل تا رسیدن کامل حدود ۳۶۰۰ درجه روز می‌باشد. میوه کیوی در شرق مازندران از اوایل آذرماه قابل برداشت است ولی در منطقه آستارا پانزده روز زودتر از شرق مازندران می‌رسد، در شمال ایران میوه را تا زمانی که برگها ریزش می‌کنند یعنی پانزدهم آذرماه، ‌می‌توان برروی درخت نگهداری نمود ولی از آن تاریخ به بعد بعلت خطر حمله پرندگان و سرما نگهداری میوه توصیه نمی‌گردد. این میوه در موقع برداشت چندان مورد پسند ذائقه ایرانی نبوده و کمی سفت و ترش است و بایستی بمدت حداقل یک هفته در محیطی با دمای ۱۵ درجه سانتی‌گراد رسانده، سپس مصرف نمود.

برداشت مکانیزه میوه کیوی هنوز رایج نشده است. در روش سنتی، برداشت در دو نوبت انجام می‌گیرد، در نوبت اول میوه‌های درشت تر چیده می‌شوند که در این صورت میوه‌های کوچکتر برای چین دوم رشد کرده و درشت‌تر می‌شوند. هنگام برداشت دم میوه بر روی شاخه باقی می‌ماند. برداشت بایستی با دقت انجام شود که ضربه‌ای به میوه‌ها وارد نشده و خراش نبیند زیرا میوه‌های آسیب دیده در انبار موجب انتقال آلودگی‌های باکتریایی (Botrytis  ) و تولید بیش از حد اتیلن شده و سایر میوه‌ها را نیز از بین می‌برد، به همین دلیل بهتر است برای برداشت میوه از دستکشهای نخی استفاده شود.

مسائل بعد از برداشت

شستشو و ضدعفونی :

این میوه پس از برداشت باید هرچه زودتر به سردخانه منتقل شود. قبل از انتقال آن به سردخانه بایستی مقداری از حرارت میوه را کاهش داد. بنابراین میوه‌های برداشت شده بلافاصله در آب و مواد ضدعفونی کننده شستشو داده تا مقداری از حرارت آنها کم شده و آماد انتقال به سردخانه شوند. شستشوی میوه علاوه برخنک کردن آن مقدار زیادی از گرده غبار و عوامل بیماریزا را از آن دور می‌کند. تعدادی از عوامل بیماریزا که باعث پوسیدگی این محصول در انبار می‌شوند عبارتند از : Penicillium , Alternaria , Botrytis

درجه بندی و بسته بندی

درجه بندی میوه کیوی از نظر بازار فروش و صادرات اهمیت خاصی داشته و معمولا‌ً براساس وزن و اندازه میوه انجام می‌گیرد. کلیه میوه‌های نارس، لک‌زده، بدشکل و آفت زده بایستی توسط کارگران آموزش دیده جدا گردند، زیرا وجود یک عدد میوه پوسیده میتواند تمام محتوای جعبه را فاسد نماید. روشی که در کشورهای صادر کننده کیوی اجرا می‌گردد، استفاده از جدا کنندهOrbital      است که میوه‌ها را از مقابل جریان شدید هوا عبورداده و برحسب اندازه و وزن تفکیک شده و در روی نوارهای کرباسی یا پلاستیکی مختلف می‌افتند واز آنجا بداخل جعبه منتقل می‌شوند. بدین ترتیب میوه‌های درجه یک تا درجه چهار از یکدیگر جدا می‌شوند و در بسته‌بندی‌های استاندارد با ذکر مشخصات قرار می‌گیرند. معمولاً برای بسته‌بندی کیوی از جعبه های مقوائی یا چوبی به وزن ۳ تا ۱۰ کیلوگرم استفاده می‌شود. بهتر است بیش از ۲ ردیف میوه در یک جعبه قرار نگیرد تا موجب لهیدگی میوه‌های زیرین نشود. هرگاه میوه قبل از بسته‌بندی در ورقهای پلی اتیلن پیچانده شود، رطوبت آن مدت طولانی‌تری حفظ شده و دیرتر چروکیده می‌گردد.

جعبه‌های محتوی کیوی بایستی بنحوی در انبار قرار داده شود که بین آنها فضای لازم برای عبور هوا و تهویه وجود داشته باشد. کارخانجات بسته‌بندی و درجه‌بندی موجود در کشور براساس سیستم وزنی میوه‌ها را به پنج گروه درجه‌بندی و بسته‌بندی می‌نمایند. آمار دقیقی از تعداد این کارخانجات در کشور موجود نیست.

حمل ونقل میوه

در صورتیکه شرایط اولیه در مورد برداشت ونگهداری میوه بخوبی رعایت گردد، حمل ونقل میوه کیوی براحتی انجام شده وکمتر از میوه‌های دیگر دچار ضایعات می‌گردد بنحوی که یکی از علل موفقیت کیوی را در پهنه صادرات جهانی خاصیت انبارمانی و امکان  حمل ونقل آن با کشتیهای معمولی اقیانوس پیما و با هزینه‌ای بمراتب کمتر از سایر محصولات باغی می‌دانند. برای حمل ونقل این میوه نیاز به کانتینرهای سردخانه‌دار می‌باشد ولی متاسفانه ناوگان حمل و نقل کشور از این بابت ضعیف بوده و هرساله خسارت زیادی به تولیدکنندگان وصادرکنندگان این محصول وارد آورده و ضایعات آنرا بالا می‌برد.

وضعیت نگهداری محصول کیوی

میوه‌ها پس از برداشت بایستی هرچه زودتر وحداکثر تا ۴۸ ساعت بعد به سردخانه منتقل گردند، تاخیر در انتقال میوه به سردخانه در مراحل بعدی موجب بالا رفتن میزان ضایعات آن خواهد شد. در بعضی کشورها با استفاده از هوای سرد درجه حرارت میوه را سریعاً‌ پائین آورده موجب افزایش عمر انباری آن می‌گردند ولی در ایران با استفاده از آب خنک این مهم انجام می‌گیرد.

با توجه به اینکه این میوه خاصیت انبارمانی خوبی دارد، درصورتی که پس از ضدعفونی شدن به سردخانه منتقل و درجه حرارت و رطوبت سردخانه بدقت تنظیم و تحت کنترل باشد می‌توان آنرا تا  ۶ ماه نگهداری کرد. محل نگهداری این میوه نباید درنزدیکی سایر میوه‌ها بخصوص دانه دارها باشد زیرا بعلت تصاعد گاز اتیلن ازمیوه‌های مذکور و حساسیت شدید میوه کیوی، باعث رسیدگی سریع ونرمی و درنهایت فاسد شدن آن می‌گردد.

عواملی مؤثر در عمر انباری میوه کیوی در سردخانه:

• نوع رقم: رقم هایوارد بهترین عمر انباری و آبوت کمترین عمر انباری را دارد.
• درجه رسیدگی: میوه‌ها بایستی حداقل ۵/۶ % بریکس ( SSC )  داشته باشند.
• سفتی بافت: حداقل سفتی بافت موقع برداشت بایستی حدود Ibf 14 (پوند نیرو) باشد. میوه‌هایی که دیرتر برداشت می‌شوند سفتی بافت خود را بهتر حفظ کرده و در موقع رسیدن، میزان بالاتری بریکس(SSC) خواهند داشت.
• سالم بودن میوه‌ها: میوه‌ها باید عاری از ترک خوردگی، آفت زدگی، آفتاب سوختگی و پوسیدگی و ضرب دیدگی باشند.
• گاز کربنیک : مقدار گاز کربنیک بالاتر از ۷ % باعث پوسیدگی داخلی میوه‌ها می‌شود.

شرایط مناسب نگهداری کیوی در سردخانه:

• درجه حرارت: درجه حرارت مناسب در سردخانه صفر درجه سانتی‌گراد می‌باشد.
• رطوبت نسبی: مناسبترین رطوبت نسبی سردخانه ۹۵- ۹۰ درصد می‌باشد.
• گاز کربنیک: مقدار مناسب گاز کربنیک در سردخانه ۵-۳ درصد است.
• اکسیژن: مقدار مناسب اکسیژن در سردخانه ۲-۱ درصد است.
• اتیلن: غلظت اتیلن در سردخانه بایستی پائین‌تر ازPPb 20 حفظ شود. میوه‌های نابالغ مناسب برای انتقال به سردخانه بایستی در دمای صفر درجه سانتی‌گراد، کمتر از ۱/۰  میکرو لیتر بر ساعت در هر کیلوگرم میوه اتیلن تولید نمایند. این میوه بسیار حساس به اتیلن می‌باشد بطوریکه مقدار(قسمت‌دربیلیون)PPb   ۱۰- ۵ اتیلن باعــث افزایش سرعت نرم شدن این میوه خواهدشد وهمچنین بایستی از وجود اتیلن زیاد در محیط، در موقع برداشت، حمل ونقل وانبارداری جلوگیری شود.

درحال حاضر درصد زیادی از میوه‌های برداشت شده درکشور توسط تجار خریداری شده و پس از درجه‌بندی و بسته‌بندی به سردخانه منتقل می‌شود. بررسیها مشخص کرده است که میزان ضایعات این میوه در سردخانه بالا می‌باشد که علت آن عدم رعایت استانداردهای فوق الذکر در نگهداری این میوه در سردخانه است که می‌تواند بدلیل ناآشنا بودن و عدم دقت مسئولین این سردخانه‌ها باشد.

ضایعات بعد از برداشت میوه کیوی:

در مقایسه با سایر میوه‌ها ضایعات بعد از برداشت میوه کیوی ناچیز است. درصورت رعایت کامل اصول داشت، برداشت‌، حمل‌ونقل، انبارداری وبازاررسانی، این ضایعات را حدود ۳ % برآورد کرده‌اند. درکشور ایران بدلیل وجود سیستم حمل‌ونقل ضعیف وهمچنین عدم رعایت کامل اصول انبارداری، ضایعات پس از برداشت این میوه ۳۳-۲۴ درصد اعلام گردیده است.

عواملی مؤثر در کاهش میزان ضایعات پس از برداشت کیوی:

• ارتقاء کیفیت عملیات داشت شامل ،سمپاشی مناسب، هرس، آبیاری، بادشکن و…
• بهبود وضعیت برداشت با استفاده از کارگران ماهر و مجهز به دستکش، ساکهای مخصوص، برداشت بموقع در دو تا سه نوبت و…
• رعایت دقیق اصول انبارداری
• احداث کارخانجات درجه‌بندی و بسته‌بندی مدرن و تجهیز کارخانجات موجود
• بهبود سیستم حمل ونقل ( افزایش کانتینرهای سردخانه دار )

فرآوری محصول کیوی فروت :

میوه کیوی‌فروت را می‌توان علاوه بر مصرف خام، میوه خشک شده، یخ زده، آب میوه، در سالاد، شیرین‌پزی، بستنی و شکلات، مربا، مارمالاد، ژله، کمپوت و غیره مصرف نمود. این میوه به علت دارا بودن آنزیم آکتینیدین نرم کننده خوبی برای گوشت بوده و طعم مطبوعی به آن می‌بخشد. درحال حاضر این میوه در کشور فقط به مصرف تازه خوری می‌رسد و صنایع تبدیلی کیوی‌فروت درکشور احداث نشده است. با توجه به اینکه حدود ۶۰%  از میوه‌های تولیدی کشور ریز بوده و مقدار قابل توجهی از آن بدشکل، ضربدیده می‌باشد و قابل صدور یا ارائه به بازارهای داخلی نمی‌باشد. بنابراین احداث واحدهای صنایع‌تبدیلی می‌تواند این نوع میوه‌ها را نیز قابل استفاده نموده و ارزش افزوده ایجاد نماید.

وضعیت صادرات میوه کیوی:

از سال ۱۳۷۱ بتدریج با افزایش تولید، صدور این میوه آغاز شده و روند صادرات آن هرساله رو به افزایش بوده است. تا سال ۱۳۷۷  میزان صادرات کیوی فروت در آمار نامه‌های گمرک جمهوری اسلامی ایران و سایر بخشها بصورت تفکیک شده، ارائه نمی‌شد ولی از سال ۱۳۷۸ میزان صادرات این میوه در آمارنامه‌های گمرک بطور رسمی انتشار می‌یابد. میزان صادرات این محصول در سالهای ۱۳۷۱ لغایت ۱۳۷۸  که بطور غیر رسمی از طرف شورای کیوی کاران ارائه  گردیده است بشرح زیر است .